علت خشکی پوست اطراف دهان چیست؟ بررسی دلایل، علائم و راه‌ های درمان مؤثر

خشکی پوست اطراف دهان یکی از مشکلات رایجی است که افراد در فصول مختلف سال یا در شرایط خاص جسمی و محیطی با آن مواجه می‌شوند. این وضعیت ممکن است در ظاهر مسئله‌ای جزئی به نظر برسد، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری پوستی جدی یا واکنشی به عوامل محرک باشد. خشکی، پوسته‌ پوسته شدن، قرمزی، خارش و حتی احساس سوزش در اطراف دهان می‌تواند آزاردهنده باشد و اعتماد به نفس افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

در این مقاله، به بررسی جامع علل بروز خشکی پوست اطراف دهان، بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط، نحوه پیشگیری و روش‌های درمان خانگی و پزشکی خواهیم پرداخت. همچنین نکاتی برای مراقبت روزمره از پوست اطراف دهان ارائه می‌دهیم تا بتوانید پوستی سالم، شاداب و بدون خشکی داشته باشید.

چرا پوست اطراف دهان خشک می‌شود؟

پوست اطراف دهان به‌طور طبیعی نازک‌تر و حساس‌تر از سایر نواحی صورت است. همچنین این ناحیه غدد چربی کمتری دارد و همین مسئله باعث می‌شود سریع‌تر از سایر بخش‌ها دچار خشکی شود. اما خشکی این ناحیه می‌تواند به دلایل متعدد داخلی یا خارجی ایجاد شود که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

دلایل خارجی خشکی پوست اطراف دهان

از مهم ترین دلایل خشکی پوست اطراف دهان می توانیم به موارد زیر اشاره نماییم:

۱. تأثیر شرایط آب و هوایی: هوای سرد، باد شدید یا محیط‌هایی با رطوبت پایین می‌توانند رطوبت طبیعی پوست را کاهش داده و منجر به خشکی آن شوند. در فصل زمستان به دلیل گرمایش داخلی و سرمای بیرونی، پوست بیشتر در معرض از دست دادن آب قرار می‌گیرد.

۲. شستن بیش‌ازحد یا نامناسب صورت: استفاده مداوم از آب داغ، شوینده‌ های قوی، صابون‌ های خشک‌ کننده یا لایه‌برداری زیاد پوست می‌تواند لایه محافظ پوست را تخریب کند و رطوبت آن را کاهش دهد. شستشوی زیاد و نامناسب باعث تحریک و آسیب بیشتر به پوست حساس اطراف دهان می‌شود.

۳. لیسیدن لب‌ها: عادت به لیسیدن مداوم لب‌ها و اطراف دهان یکی از علل شایع خشکی است. بزاق دهان به‌جای مرطوب کردن، چربی طبیعی پوست را از بین می‌برد و باعث خشکی، ترک‌خوردگی و پوسته‌پوسته شدن می‌شود.

۴. آلرژی یا تحریکات پوستی: استفاده از محصولات آرایشی، خمیردندان‌ها، دهان‌شویه‌ها یا کرم‌های حاوی مواد حساسیت‌زا مانند عطرها، الکل، فلوراید یا رنگ‌های مصنوعی می‌تواند واکنش آلرژیک یا درماتیت تماسی ایجاد کرده و خشکی اطراف دهان را به دنبال داشته باشد.

دلایل داخلی خشکی پوست اطراف دهان

دلایل مختلفی برای خشکی پوست اطراف دهان وجود دارند که می توانند داخلی و یا خارجی باشند. هرکدام به نوبه خود خشکی پوست را تحت تاثیر قرار می دهند این دلایل عبارتند از:

۱. اگزما (درماتیت آتوپیک): اگزما یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که معمولاً زمینه ژنتیکی دارد. در افراد مبتلا به اگزما ، سیستم ایمنی بدن به محرک‌های جزئی واکنش شدید نشان می‌دهد و باعث خشکی، قرمزی، خارش و التهاب اطراف دهان می‌شود.

۲. درماتیت اطراف دهان (Perioral Dermatitis): درماتیت اطراف دهان یک بیماری مزمن پوستی است که با التهاب، برجستگی‌ های قرمز، پوسته‌پوسته شدن و خشکی در اطراف دهان و گاه زیر بینی و چشم همراه است. این بیماری ممکن است به دلیل استفاده از کرم‌های استروئیدی یا خمیردندان‌های فلورایددار ایجاد شود.

۳. درماتیت سبورئیک: درماتیت سبورئیک یک بیماری شایع پوستی است که معمولاً در نواحی چرب بدن از جمله اطراف بینی و دهان ظاهر می‌شود. از علائم آن می‌توان به خشکی، پوسته‌ های چرب، خارش و التهاب اشاره کرد.

۴. کم‌آبی بدن: نوشیدن کم آب یکی از علل پنهان خشکی پوست است. بدن برای حفظ رطوبت پوست به میزان کافی آب نیاز دارد و کم‌آبی می‌تواند اولین نشانه‌های خود را در پوست حساس اطراف دهان بروز دهد.

۵. بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف برخی داروها: بعضی بیماری‌ها مانند دیابت، کم‌کاری تیروئید یا مشکلات گوارشی می‌توانند باعث خشکی پوست شوند. همچنین داروهایی مانند رتینوئیدها، آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضدبارداری نیز می‌توانند خشکی اطراف دهان را تشدید کنند.

بیشتر بخوانید: مراقبت‌ های بعد از شستشوی صورت

علائم خشکی پوست اطراف دهان

• زبری و ترک‌خوردگی
• پوسته‌پوسته شدن
• قرمزی و التهاب
• خارش یا احساس سوزش
• درد در هنگام باز و بسته کردن دهان
• حساسیت به نور خورشید یا محصولات پوستی

روش‌های درمان خشکی پوست اطراف دهان

درمان این مشکل به شناخت دقیق علت اصلی آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، تغییر سبک مراقبت از پوست و پرهیز از محرک‌ها کافی است، اما در برخی موارد نیاز به درمان دارویی وجود دارد.

درمان خانگی و روزمره

• استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب: مرطوب‌کننده‌های فاقد عطر، رنگ، الکل و مواد شیمیایی می‌توانند در حفظ رطوبت پوست بسیار مؤثر باشند. استفاده از مرطوب‌کننده‌های سبک و زود جذب، مانند کرم مرطوب‌ کننده ورناتن، گزینه‌ای عالی برای پوست اطراف دهان است، زیرا بدون ایجاد حس چربی یا سنگینی، پوست را به‌خوبی آبرسانی کرده و از خشکی و ترک‌خوردگی جلوگیری می‌کند. همچنین، محصولاتی که حاوی ترکیباتی مانند سرامید، اسید هیالورونیک، آلوئه‌ورا، شی‌باتر و روغن نارگیل هستند، به ترمیم و تقویت سد دفاعی پوست کمک می‌کنند.
• نوشیدن آب کافی: حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید تا بدن و پوست شما از درون مرطوب باقی بماند.
• جلوگیری از تماس با محرک‌ها: از مصرف محصولاتی که حاوی مواد حساسیت‌زا یا تحریک‌کننده هستند پرهیز کنید. هنگام انتخاب خمیردندان یا محصولات مراقبت از پوست به برچسب “hypoallergenic” توجه کنید.
• استفاده از بالم لب: بالم لب‌های حاوی موم طبیعی، روغن‌های مغذی و ویتامین E از خشکی لب و اطراف آن جلوگیری می‌کنند. از بالم‌هایی با ترکیبات طبیعی و بدون اسانس مصنوعی استفاده کنید.
• پرهیز از آب داغ: از شستشوی صورت با آب داغ خودداری کرده و ترجیحاً از آب ولرم استفاده کنید.
• محافظت در برابر سرما: در فصل زمستان یا بادهای شدید، با استفاده از ماسک یا روسری از پوست خود محافظت کنید.
• درمان پزشکی: اگر با رعایت توصیه‌های مراقبتی همچنان خشکی پوست ادامه یافت یا شدیدتر شد، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. بسته به تشخیص، درمان شامل موارد زیر می‌تواند باشد:

کرم‌ های موضعی استروئیدی (کوتاه‌مدت)

• کرم‌های ضد التهابی بدون کورتون (مانند پیمکرولیموس یا تاکرولیموس)
• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی (برای درمان درماتیت اطراف دهان)
• داروهای آنتی‌هیستامین (برای خارش شدید یا واکنش‌های آلرژیک)
• کرم‌های مخصوص اگزما یا درماتیت سبورئیک
• مکمل‌های غذایی مانند امگا ۳ یا ویتامین E

چگونه از بروز مجدد خشکی پوست اطراف دهان جلوگیری کنیم؟

• همیشه پوست خود را تمیز، اما با ملایمت بشویید.
• پوست اطراف دهان را پس از هر بار شستشو مرطوب کنید.
• در هوای خشک، از دستگاه بخور در خانه استفاده کنید.
• از عادت لیسیدن لب‌ها خودداری کنید.
• محصولات آرایشی و مراقبتی خود را به دقت انتخاب کرده و از تست پچ قبل از استفاده کامل آن‌ها استفاده کنید.
• از ضدآفتاب‌های معدنی با SPF مناسب استفاده کنید.

سخن پایانی

خشکی پوست اطراف دهان نه‌تنها باعث ناراحتی‌های ظاهری می‌شود، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی روزمره شما را نیز تحت تأثیر قرار دهد؛ از خارش و سوزش گرفته تا دشواری در صحبت کردن یا خندیدن. خوشبختانه، این مشکل اغلب با مراقبت‌های صحیح قابل کنترل و بهبود است. استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب، خصوصاً محصولات سبک، زودجذب و بدون مواد حساسیت‌زا مانند کرم مرطوب‌کننده ورناتن، نقش مهمی در بازگرداندن رطوبت و نرمی به پوست ایفا می‌کند. همچنین اجتناب از تماس با عوامل تحریک‌کننده مانند هوای سرد و خشک، مواد شیمیایی، و نور مستقیم خورشید می‌تواند از بروز مجدد این خشکی پیشگیری کند.
در نهایت، اگر علائم خشکی شدیدتر شدند، با پوسته‌پوسته شدن گسترده، زخم یا التهاب همراه بودند یا با درمان‌های خانگی بهبود نیافتند، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص و درمان مناسب آغاز شود. مراقبت به‌موقع، کلید داشتن پوستی سالم، نرم و بدون ناراحتی است.