آکنه چیست و چگونه ایجاد می شود؟ + انواع آکنه✅

آکنه یکی از مشکلات پوستی شایع است که بسیاری از افراد در سنین مختلف با آن روبرو می‌شوند. این عارضه، که به ایجاد ضایعات پوستی یا همان جوش‌ ها منجر می‌شود، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از تغییرات هورمونی گرفته تا عوامل محیطی و سبک زندگی. شناخت علت‌ های آکنه، نقش مهمی در مدیریت و کاهش این مشکل پوستی دارد. در این بخش از مجله زیبایی ورناتن، به طور کامل به بررسی دلایل ایجاد آکنه و انواع مختلف آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا گامی موثر در مسیر داشتن پوستی سالم و شفاف بردارید.

بیشتر بخوانید: روش‌ های ساده تشخیص نوع پوست

⁉ آکنه چیست؟

آکنه نوعی بیماری التهابی پوست است که زمانی بروز می‌کند که منافذ فولیکول‌ های مو توسط ترکیبی از سبوم (چربی طبیعی پوست) و سلول‌ های مرده مسدود شوند. این انسداد باعث تجمع باکتری‌ها در منافذ شده و به دنبال آن، التهاب، قرمزی، تورم و در نهایت، ایجاد جوش را به همراه دارد. در اکثر موارد استفاده از کرم ها و سرم های ضد آکنه یا آبرسان پوست چرب و آکنه دار جوابگوی این عارضه پوستی است. آبرسان تخصصی پوست چرب و آکنه دار ورناتن با کنترل چربی مفید پوست باعث کاهش چربی پوست شده و آکنه و هرگونه لک پوستی را از بین می برد.

سبوم که توسط غدد چربی پوست تولید می‌شود، در حالت عادی به حفظ رطوبت و لطافت پوست کمک می‌کند، اما زمانی که بیش از حد ترشح شود، زمینه‌ساز بروز مشکلاتی مانند آکنه می‌شود. این اختلال پوستی می‌تواند در شدت‌ های مختلف ظاهر شود و در صورت عدم درمان مناسب، به جای جوش‌ها نیز منجر شود.

☑ آکنه چگونه به وجود می‌آید؟

چهار عامل اصلی در بروز آکنه نقش دارند:

۱٫ تولید بیش از حد سبوم 

غدد چربی که در نزدیکی فولیکول‌ های مو قرار دارند، سبوم را برای نرمی و محافظت از پوست تولید می‌کنند. در دوران نوجوانی، تحت تأثیر تغییرات هورمونی، این غدد بزرگ‌ تر می‌شوند و میزان ترشح سبوم افزایش می‌یابد. این افزایش تولید، یکی از دلایل اصلی آکنه در سنین نوجوانی است.

۲٫ مسدود شدن منافذ فولیکول مو 

وقتی سبوم اضافی با سلول‌ های مرده پوست ترکیب می‌شود، منافذ فولیکول‌ های مو مسدود می‌شوند. این انسداد، نقطه شروع بروز آکنه است و شرایطی فراهم می‌کند که فولیکول‌ های مو دیگر قادر به دفع طبیعی چربی نباشند.

۳٫ رشد بیش از حد باکتری‌ ها 

باکتری‌ هایی مانند Propionibacterium acnes به طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کنند. اما در محیط بسته و پرسبوم فولیکول‌ های مسدود‌ شده، این باکتری‌ ها به سرعت تکثیر شده و باعث التهاب می‌شوند.

۴٫ ایجاد التهاب 

با رشد بیش از حد باکتری‌ ها، سیستم ایمنی بدن وارد عمل شده و واکنش التهابی ایجاد می‌کند. این التهاب می‌تواند باعث پارگی دیواره فولیکول‌ ها شود و در نتیجه، جوش‌های قرمز یا حساس شکل بگیرند.

بیشتر بخوانید: دلایل چرب شدن پوست | راه های جلوگیری از چرب شدن پوست

محل بروز آکنه

آکنه معمولاً در نواحی‌ ای ظاهر می‌شود که غدد چربی بیشتری دارند. این نواحی شامل صورت، پشت و کمر، و قفسه سینه هستند:

• صورت: صورت شایع‌ ترین محل بروز آکنه است و تقریباً همه افراد مبتلا، در این ناحیه جوش دارند. غدد چربی صورت به دلیل فعالیت بالا، بیشتر مستعد تولید سبوم اضافی هستند.
• پشت و کمر: جوش‌های پشت و کمر در بیش از نیمی از افراد مبتلا به آکنه دیده می‌شود. این نواحی به دلیل داشتن غدد چربی زیاد و اصطکاک ناشی از لباس یا تعریق، زمینه مساعدی برای بروز آکنه فراهم می‌کنند.
• قفسه سینه: این ناحیه کمتر از سایر بخش‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد و حدود ۱۵٪ از افراد مبتلا به آکنه در این بخش دچار جوش می‌شوند. تعریق و تجمع سبوم در این ناحیه نیز می‌تواند به آکنه منجر شود.

⚠ انواع آکنه و بررسی جزئیات هر نوع آن

آکنه به عنوان یک اختلال پوستی متنوع، می‌تواند به شکل‌ های مختلفی ظاهر شود. این ضایعات که به آنها کومدون نیز گفته می‌شود، بسته به شدت و نوع انسداد منافذ و واکنش‌های التهابی، در چندین دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

جوش‌ های سرسفید 

این نوع آکنه زمانی ایجاد می‌شود که منافذ پوست به طور کامل مسدود شده و سبوم و سلول‌ های مرده درون آن به دام می‌افتند. جوش‌های سرسفید معمولاً به صورت برجستگی‌ های کوچک و سفید رنگ ظاهر می‌شوند و برخلاف جوش‌ های سرسیاه، به سطح پوست نمی‌رسند.

جوش‌ های سرسیاه 

این جوش‌ها نیز نتیجه مسدود شدن منافذ پوست هستند، اما در این حالت منافذ باز می‌مانند. سبوم در تماس با هوا اکسید شده و رنگ آن تیره می‌شود که به آن ظاهر سیاه می‌دهد. برخلاف تصور رایج، سیاه بودن این جوش‌ها نشانه کثیفی نیست.

پاپول‌ ها 

این ضایعات ملتهب کوچک به صورت برجستگی‌ های صورتی یا قرمز روی پوست ظاهر می‌شوند و معمولاً حساس به لمس هستند. پاپول‌ها نشان‌ دهنده التهاب ناشی از رشد باکتری‌ها در فولیکول مسدودشده‌اند.

پوسچول‌ ها 

پوسچول‌ ها در واقع نوع پیشرفته‌تر پاپول‌ ها هستند. این ضایعات حاوی چرک بوده و به صورت برآمدگی‌ هایی با رنگ سفید یا زرد در بالای خود ظاهر می‌شوند. پوسچول‌ ها معمولاً با درد و التهاب همراه هستند.

ندول‌ ها 

این نوع از آکنه شامل برجستگی‌ های بزرگ، سفت و دردناک است که در عمق پوست قرار دارند. ندول‌ ها به دلیل آسیب شدیدتر به فولیکول و واکنش التهابی شدیدتر ایجاد می‌شوند و معمولاً به درمان‌ های تخصصی نیاز دارند.

آکنه کیستیک 

شدیدترین نوع آکنه، کیستیک است که به صورت ضایعات بزرگ، عمیق، دردناک و پر از چرک ظاهر می‌شود. این نوع آکنه بیشترین احتمال ایجاد اسکار دائمی را دارد و باید توسط پزشک درمان شود.

چه عواملی احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهند؟

عوامل متعددی در افزایش احتمال بروز آکنه نقش دارند که از تغییرات هورمونی تا ژنتیک و مصرف برخی داروها را شامل می‌شوند:

• تغییرات هورمونی: افزایش آندروژن‌ها (هورمون‌های جنسی مردانه) در دوران بلوغ باعث بزرگ شدن غدد چربی و تولید سبوم بیشتر می‌شود. این عامل یکی از دلایل اصلی بروز آکنه در نوجوانان است.
• بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند به تحریک غدد چربی و بروز آکنه منجر شود.
• سیکل قاعدگی: آکنه در بسیاری از زنان، به ویژه در بالای ۳۰ سال، قبل از شروع دوره قاعدگی تشدید می‌شود.
• سابقه خانوادگی: ژنتیک نقش مهمی در بروز آکنه دارد. اگر والدین شما به آکنه مبتلا بوده‌اند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز با این مشکل مواجه شوید.
• داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای حاوی هورمون‌ها می‌توانند احتمال بروز آکنه را افزایش دهند.
• سن: اگرچه آکنه بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود، اما هیچ سنی از این مشکل در امان نیست. حتی در دوران بزرگسالی نیز ممکن است آکنه بروز کند.
• عوامل خارجی: استفاده از لوازم آرایشی با پایه روغن، به خصوص محصولاتی که منافذ پوست را مسدود می‌کنند، می‌تواند احتمال آکنه را افزایش دهد. اما محصولات “غیرکومدوژنیک” یا با پایه آب معمولاً برای پوست‌های مستعد آکنه ایمن‌تر هستند.

🚫چه عواملی می‌توانند آکنه را تشدید کنند؟

برخی عوامل اگرچه به تنهایی باعث ایجاد آکنه نمی‌شوند، اما می‌توانند شدت آن را افزایش دهند:

1. رژیم غذایی: تحقیقات نشان می‌دهند که غذاهایی با شاخص گلیسمیک بالا (مانند شیرینی‌ها و نوشابه‌ها) ممکن است آکنه را بدتر کنند. اگرچه هنوز شواهد قطعی وجود ندارد، توجه به تغذیه سالم می‌تواند مفید باشد.
2. استرس: استرس می‌تواند تعادل هورمونی بدن را مختل کرده و تولید سبوم را افزایش دهد، در نتیجه آکنه را تشدید کند.
3. فشار مکانیکی: پوشیدن کلاه ایمنی ورزشی، لباس‌های تنگ یا کوله‌پشتی می‌تواند فشار روی پوست ایجاد کرده و آکنه را بدتر کند.
4. محیط‌های مرطوب یا آلوده: آلودگی هوا و رطوبت بالا می‌توانند به انسداد منافذ پوست و تحریک آن کمک کنند.
5. شستشوی بیش از حد: شست‌وشوی مکرر و خشن پوست ممکن است باعث تحریک آن شده و آکنه را تشدید کند. استفاده از پاک‌کننده‌های ملایم برای حفظ تعادل طبیعی پوست توصیه می‌شود.

سخن پایانی

آکنه یکی از شایع‌ ترین مشکلات پوستی است که در نتیجه ترکیب عوامل داخلی و خارجی ایجاد می‌شود. شناخت دقیق انواع آکنه، عوامل بروز و تشدید آن، و همچنین انتخاب راهکارهای مناسب برای مدیریت این مشکل، کلید حفظ سلامت و زیبایی پوست است. با رعایت نکات بهداشتی و در صورت نیاز، مراجعه به پزشک متخصص می‌توان تاثیر آکنه را کاهش داده و از عوارض طولانی‌مدت آن پیشگیری کرد.